Prąd popłynie z lądu

Polskie porty przygotowują się do budowy systemów zasilających statki energią elektryczną z nabrzeża – OPS (onshore power supply). Chociaż już niedługo używanie takich instalacji w wymuszą regulacje Unii Europejskiej, to na razie zainteresowanie armatorów dotyczy właściwie tylko promów pasażerskich.

Bezpośrednią korzyścią używania w portach systemów OPS ma być oczywiście ochrona środowiska – jednostka w porcie nie używa silników spalinowych, co wyraźnie zmniejsza emisję CO2. Dodatkowe zalety to brak hałasu i wydłużenie żywotności silników pomocniczych. W rozwiązaniu idealnym, czyli gdyby porty używały wyłącznie zielonej energii, taka dekarbonizacja byłaby bardzo skuteczna. Jeśli jednak systemy OPS używają energii z paliw kopalnych, to sytuacja staje się absurdalna – w porcie nie zachodzi emisja CO2, ale zostaje ona „przeniesiona” w miejsce wytwarzania prądu.

Pierwszy w kraju system OPS powstał w Publicznym Terminalu Promowym w Porcie Gdynia, który rozpoczął swoją działalność w połowie czerwca 2022 r. System oparto na stacji przekaźnikowej w postaci zabudowanego kontenera (waży on prawie 30 t!) linii kablowej ułożonej wzdłuż nabrzeża Polskiego w kanale kablowym, gniazdach kablowych, zlokalizowanych w 3 miejscach na nabrzeżu i żurawiku mobilnym. To ostatnie urządzenie będzie się przemieszczało po nabrzeżu i podawało kabel z „gniazdkiem” do statku.

System ma za zadanie zasilanie statków z pokładową instalacją 11kV 50Hz/60Hz z nabrzeżnej sieci energetycznej 15kV 50Hz. Moc przyłącza do statku to 3,5 MW, co oznacza szybkie ładowanie akumulatorów statku nawet dużego promu. Istotna była też lokalizacja nowego terminalu, który teraz jest w sąsiedztwie centrum miasta. Brak systemu mógłby spowodować emisję zanieczyszczeń i hasłu. Gdyńskie rozwiązanie wychodzi też w przyszłość, bo system OPS może zapewnić zasilenie statków transportowych zasilanie jedynie silnikami elektrycznymi, które mogą się za jakiś czas stać bardziej popularne.

Porty w Szczecinie i Świnoujściu wdrożą instalację systemów OPS do 2030 r. w odpowiedzi na unijną regulację AFIR. Chodzi konkretnie o nabrzeża, których eksploatacja spełni wymagane przez dokument kryteria m.in. co do rodzaju jednostek, liczby zawinięć, długości postoju jednostki przy nabrzeżu. W praktycznym ujęciu przepisy będą więc wymagały podłączania do zasilania lądowego kontenerowców i promów pasażerskich.

– W ramach zadania „Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w portach w Szczecinie i w Świnoujściu” przewidziane jest wyposażenie wszystkich nabrzeży w terminalu promowym w Świnoujściu w urządzenia do zaopatrywania promów energią elektryczną. Po zakończeniu inwestycji system będzie umożliwiał zasilanie statków na 5 stanowiskach promowych prądem o częstotliwości 50Hz i 60Hz z mocą znamionową do 3 MW.  Kolejne instalacje OPS w porcie w Szczecinie są przedmiotem wstępnego projektowania – informuje Monika Woźniak-Lewandowska, specjalista ds. komunikacji i PR Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście.

Zaplanowany w Świnoujściu system powinien obsłużyć właściwie wszystkie zainteresowane jednostki, stąd właśnie wzmianka o podwójnej częstotliwości – część morskich jednostek posiada instalacje 50 Hz, a część 60 Hz. Polska sieć energetyczna pracuje na częstotliwości 50Hz, stąd konieczność kupna systemów, które obsłużą obie częstotliwości.

W gdańskim porcie ewentualną budowę systemu OPS ma poprzedzić fachowa analiza. W ub.r. Zarząd Morskiego Portu Gdańsk zlecił opracowanie dokumentu „Analiza wdrożenia systemu zasilania statków z lądu w Porcie Gdańskim (OPS)”.  Wnioski z tego dokumentu mają pozwolić odpowiedzieć na pytania o to, czy statki morskie są przystosowane do zasilania energią elektryczną z portu i jakie jest lub będzie w przyszłości zapotrzebowanie na taką usługę w gdańskim porcie.

– Aspirujemy do posiadania statusu lidera w zakresie inicjatyw ekologicznych dlatego też widzimy konieczność podejmowania działań, ukierunkowanych na zmniejszenie szkodliwych emisji i dążenie do osiągnięcia unijnego celu klimatycznego w drodze neutralności klimatycznej. Implementacja systemu OPS zapewni  także zwiększenie poziomu konkurencyjności w stosunku do pozostałych portów obszaru Morza Bałtyckiego, co pozwoli na konsekwentną realizację celów zdefiniowanych w Strategii Rozwoju Portu Gdańsk – podkreśla Łukasz Malinowski, prezes ZMPG.

Port Gdańsk zabezpieczył już, w ramach niedawno zrealizowanych modernizacji wybranych nabrzeży, rezerwę terenu umożliwiającą montaż systemu zasilającego w postaci kanalizacji kablowej. Rezerwa powstawać będzie  także w kolejnych modernizowanych oraz nowo budowanych nabrzeżach. Prezes Portu Gdańsk przyznaje, że aktualnie zainteresowanie zasilaniem statków z lądu nie jest duże. Wynika to głównie z braku obowiązujących przepisów legislacyjnych, które nakładałyby bezwzględny wymóg stosowania tego rozwiązania.

– Ale na podstawie dokonanych analiz spodziewamy się wzrostu zainteresowania armatorów tym rozwiązaniem w niedalekiej przyszłości – zaznacza Ł. Malinowski.

Artykuł opracowany we współpracy z magazynem Namiary na Morze i Handel

fot. Namiary na Morze i Handel